Một cựu tù chính trị người sắc tộc Jarai bị công an bắt giữ

Gia Minh, PGĐ Ban Việt ngữ RFA
2015-06-19

• In trang này
• Chia sẻ
• Ý kiến của Bạn
• Email

Một cựu tù chính trị người sắc tộc Jarai bị công an bắt giữ

Ngày 20/03/2014, nhiều người dân tộc H'mong cũng đã tập trung phản đối phiên tòa kết tội hai người H'mong vi phạm điều 258. (Hình minh họa)

RFA file

Một cựu tù chính trị người sắc tộc Jarai ở Tây Nguyên bị cơ quan chức năng bắt giữ hơn một tuần qua. Lý do được những người cùng địa phương cho biết vì cách đây mấy tháng đã đi thăm một số cựu tù chính trị người Việt từng quen biết nhau trong tù ở dưới miền xuôi.

Lý do bị bắt

Người bị bắt có tên A Lư ở tại thôn Plei Rbai, xã Iapiar, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai. Công an địa phương đang giam giữ ông theo như lời của một người sắc tộc Jarai khác cho biết vào ngày 18 tháng 6 như sau:

“Bị tạm giữ hơn chục ngày nay rồi, mười mấy ngày rồi. Gia đình vào gặp thì không gặp được. Bạn bè trong đó cho biết ông A Lư già rồi và bị cán bộ trong đó tra tấn nên đi đứng không được.

Ông bị bắt là do đi thăm bạn ở Hải Phòng, ở Hà Nội.”

Bị tạm giữ hơn chục ngày nay rồi, mười mấy ngày rồi. Gia đình vào gặp thì không gặp được. Bạn bè trong đó cho biết ông A Lư già rồi và bị cán bộ trong đó tra tấn nên đi đứng không được. Ông bị bắt là do đi thăm bạn ở Hải Phòng, ở Hà Nội.
-Một người Jarai

Nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa cho biết việc ông A Lư biết tin, rồi liên lạc với nhà văn này sau khi ông mãn hạn tù vào năm ngoái. Chính nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa vì hiểu hoàn cảnh khó khăn, chật vật của gia đình cựu tù nhân chính trị A Lư nên đã mời ông này ra Hải Phòng để gặp gở và giúp dở. Nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa trình bày:

“Qua nghe thông tin trên đài báo thấy tôi trả lời phỏng vấn, ông A Lư đã liên lạc với tôi. Ông ấy thổ lộ tình trạng của gia đình ông ấy bị đói; từ khi ông ấy mãn hạn tù về thì không có công ăn việc làm, rồi mất mùa nên gia đình không có gạo ăn.

Tôi không thể chuyển tiền vào trong đó vì rất khó khăn. Người ta ngăn cấm họ nhận tiền, bưu phẩm và tất cả mọi thứ qua đường bưu điện nên tôi không thể gửi tiền cho ông ấy qua đường bưu điện được. Do đó vợ chồng tôi thống nhất mời ông ấy ra bắc để thăm anh em; và thứ hai nữa quyên góp để gửi cho vợ chồng ông ấy một khoản tiền để cứu đói.

Thực ra chúng tôi cũng giữ kín chuyện của ông ấy và dặn về thôn không nên thông báo với ai cả. Nhưng không hiểu sao công an huyện Phú Thiện họ biết và đã bắt giam ông ấy, đánh đập ông ấy tàn tệ trong mấy ngày vừa rồi.”

Sau khi vợ chồng ông A Lư thăm nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa ở Hải Phòng xong đã lên Hà Nội và tại đó gặp hai cựu tù nhân lương tâm khác là luật sư Nguyễn Văn Đài và Phạm Văn Trội để thăm nhau. Luật sư Nguyễn Văn Đài kể lại:

“Ông ta ở trại giam Nam Hà, ở đó có ba Khu A, B và C. 

Trong đó hai khu A và C giam tù chính trị. Tôi bị giam ở khu A, ông A Lư bị giam ở khu C cùng anh Phạm Văn Trội và nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa.

Sau này nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa có mời ông ra ngoài bắc để chơi, thăm anh em ngoài này. Sau khi thăm anh Trội và nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa thì ông có lên Hà Nội thăm tôi tại Nhà thờ Tin Lành Hà Nội. Ở đó anh em cũng cầu nguyện với nhau và có giúp đở cho ông một chút để đi lại đở khó khăn; nhưng không hiểu vì sao khi trở về thì an ninh ở Gia Lai lại điều tra và bắt ông ta.”

Nhận định của bạn tù

Người dân tộc hiểu rõ tình cảnh của gia đình ông A Lư cho biết lại việc ông này bị kết án và đối xử của chính quyền địa phương các cấp đối với những thành phần cựu tù chính trị như ông này:

Khi ở trong tù tôi chứng kiến cuộc sống của những người tù Ê đê, Jarai rất khó khăn, gian khổ. Hầu như thân nhân không có thăm hỏi, hay gửi quà cho họ thường xuyên. Nếu chỉ ăn tiêu chuẩn cúa nhà tù không thôi thì họ không thể nào chịu đựng được cho đến hết án vì án của họ rất dài từ 7 năm cho đến 18 năm.
-LS Nguyễn Văn Đài

“Giấy ra trại nói ‘phá hoại sự đoàn kết’ nhưng ông theo đạo ( Tin Lành) và đòi tự trị Tây Nguyên. Ông bị đi cải tạo 7 năm. Giờ ông hết quản chế lâu rồi nhưng nói là hết quản chế vậy thôi chứ mang tội đó thì cả đời không thể hết được! Vì hết tỉnh rồi đến huyện, huyện đến xã, xã đến làng, đến thôn, bản đi đâu cũng không cho đi. Không thể đi đâu được nên mấy bữa ( trước) đi Hà Nội nên bị họ kêu bắt lại nữa.”

Nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa cũng cho biết nhận xét của ông về ông A Lư trong thời gian bị giam chung ở Khu A, trại giam Nam Hà:

“Lúc ấy tôi bị giam chung với khoảng 80 người anh em dân tộc Tây Nguyên. Họ đòi đất đai, nhà cửa và lén lút thờ tự đạo Tin Lành. Sau đó họ bị bắt và qui vào nhiều tội rất vô lý. Trong tất cả những người anh em Tây Nguyên đó thì tôi bị giam chung với ông A Lư. Ông ấy làm tổ trưởng của tôi, tính tình rất hiền lành, rất chăm chỉ. Thực ra người Tây Nguyên rất lễ phép với cán bộ và ông A Lư là một trong những người như vậy. Lúc nào cũng thưa gửi, lúc nào cũng có những từ như ‘báo cáo’. Tôi cũng nói anh ta là không cần phải ‘trịnh trọng’ như vậy đâu, nhưng anh ấy nói đối với cán bộ, đối với tất cả mọi người tôi đều cung kính như nhau cả.”

Gia cảnh

Luật sư Nguyễn Văn Đài cho biết cuộc sống của những gia đình người sắc tộc thiểu số ở Tây Nguyên bị kết án tù vì có những hành vi phản kháng đối với hành xử của chính quyền từ những năm 2001 và sau đó là vô cùng khó khăn, cơ cực.

Những bà vợ tù phải gánh vác công việc nương rẫy nặng nhọc để nuôi các con, và có trường hợp phải nuôi cả cha mẹ chồng già yếu. Trong khi đó họ lại bị phân biệt đối xử.

Nếu có những người khác biết hoàn cảnh của họ mà rộng lòng giúp đở chút ít để phụ gia đình cũng như đi thăm nuôi người tù thì đều bị chính quyền, an ninh địa phương đàn áp.

Luật sư Nguyễn Văn Đài thuật lại:

“Năm 2012 sau khi ra tù, tôi có giúp đỡ cho một số gia đình tù nhân, thân nhân một số tiền để họ có tiền gửi vào tù vì khi ở trong tù tôi chứng kiến cuộc sống của những người tù Ê đê, Jarai rất khó khăn, gian khổ. Hầu như thân nhân không có thăm hỏi, hay gửi quà cho họ thường xuyên. Nếu chỉ ăn tiêu chuẩn cúa nhà tù không thôi thì họ không thể nào chịu đựng được cho đến hết án vì án của họ rất dài từ 7 năm cho đến 18 năm.

Sau đó an ninh ở Dak Lak phát hiện ra chuyện đó và đã tra tấn, sách nhiễu, đánh đập vợ của những người tù đó trong suốt một thời gian rất dài để ép buộc họ phải viết giấy tố cáo tôi cho họ tiền để chống lại chính quyền. Nhưng họ, những người vợ của tù nhân, không thừa nhận như vậy và nói người ta giúp đỡ tiền cho việc học hành, quần áo, thuốc men rồi còn một chút gửi vào trại cho chồng. Đây hoàn toàn vì mục đích nhân đạo, chứ không có mục đích chống phá nhà nước ở đây.”

Cũng theo nhiều tù nhân chính trị người Kinh như nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa, luật sư Nguyễn Văn Đài, các thanh niên Công giáo Nghệ An… đã mãn án cho biết thì hầu hết những tù nhân chính trị người sắc tộc thiểu số ở Tây Nguyên hay Tây bắc là những tù mồ côi. Đó là những tù nhân không được gia đình thăm nuôi vì thân nhân của họ bên ngoài cũng quá khó khăn, cực khổ.

Tường thuật chuyến đi thăm TNLT Ê Đê

Ngày 6/6/2015 Tôi và anh Chu Mạnh Sơn (cựu TNLT) đã THÀNH CÔNG trong chuyến đi thăm các cựu tù nhân lương tâm người Ê Đê và thân nhân của họ tại Đắc Lắc, Ban Mê Thuột. Họ là các bạn tù chung với tôi tại trại giam Nam Hà. Quỹ Tù Nhân Lương Tâm đã thúc đẩy tôi làm việc này từ lâu nhưng hôm nay mới có dịp.

Chuyến đi này đã được thông báo trước tới cơ quan an ninh, nên là chuyến đi công khai. Mặc dù vậy, khi đang ngồi trong phòng chờ lên máy bay tại Nội Bài, thì cũng có một nhân viên an ninh theo dõi cho tới khi tôi bước vào bên trong máy bay. Còn anh Chu Mạnh Sơn đi từ Sài Gòn hẹn gặp tôi ở Ban Mê Thuột. 

Khi xuống sân bay Ban Mê Thuột, tôi đã thấy rất nhiều nhân viên an ninh địa phương đứng chờ bên ngoài, công an mặc sắc phục thì đang sắp xếp các chuyến xe taxi. Lát sau, khi tôi và anh Sơn gặp nhau. Anh Sơn kể lại lúc anh ra sân bay đón tôi, thì anh thấy xe an ninh Bộ CA, an ninh tỉnh rất nhiều ở khu vực sân bay, anh nghĩ là có đoàn khách quốc tế hay phái đoàn chính phủ tới thăm Ban Mê Thuột. Điều này làm anh lo lắng là tôi sẽ không tới được.

Chúng tôi được người bạn đồng lao Ê Đê tên là Senat Ksor đón và đưa về nhà của anh. Chúng tôi ngồi chơi, hỏi thăm sức khỏe, công việc của anh và gia đình. Uống ly café đặc sản của Tây nguyên do chính người nhà anh pha chế. Tránh làm phiền gia đình anh, chúng tôi ra quán ăn trưa và sau đo bắt đầu một hành trình dài đi thăm các cựu tù nhân lương tâm.

Chúng tôi khởi hành từ khoảng 12.30 trưa ngày 6/6/2015 cho tới hơn 7 giờ tối mới trở lại nhà Senat, trong một hành trình gần 200km, vì thế rất mệt và thăm hỏi khá vội vàng. Trong chuyến đi, chúng tôi tới thăm 7 gia đình cựu tù nhân lương tâm Ê Đê và 2 gia đình thân nhân của hai tù nhân đang bị giam giữ tại Thái Nguyên. Ba gia đình khác do đường xa và khó đi nên chúng tôi không tới được.

Hầu hết các cựu TNLT Ê Đê đều phải chịu mức án trên dưới 10 năm tù. Trong thời gian họ còn ở trong tù, vợ con của họ phải chịu biết bao vất vả. Phần lớn các gia đình đều có con cái còn nhỏ, người vợ một mình phải làm lụng vất vả nuôi con ăn học, phải tiết kiệm để thỉnh thoảng gửi chút quà cho chồng trong tù.

Sau khi người chồng mãn hạn tù trở về, cuộc sống của họ dần dần bớt khó khăn do có sự đóng góp công sức của người chồng. Tất cả các cựu tù đều phải chịu hình phạt quản chế 5 năm, nên việc đi lại của họ gặp nhiều khó khăn. Thỉnh thoảng vẫn bị an ninh địa phương hỏi thăm, sách nhiễu, có trường hợp bị công an đánh khi làm giấy tờ với chính quyền địa phương để dằn mặt ngay sau khi ra tù.

Trong số các gia đình mà chúng tôi tới thăm, thì khó khăn nhất là gia đình của Y Kurr. Anh bị bắt năm 2004, và bị án sơ thẩm là 21 năm, phúc thẩm giảm xuống còn 17 năm. Trước đây bị giam ở nhà tù Nam Hà, từ năm 2012 thì bị chuyển tới nhà tù Phú Sơn, tỉnh Thái Nguyên. Từ khi anh bị bắt, một mình vợ anh phải vất vả nuôi con còn nhỏ, và nuôi bố mẹ. Bản thân chị cũng có nhiều bệnh tật, sức khỏe rất yếu.

Chỉ kể: thỉnh thoảng Y Kurr được gọi điện về nhà, anh xin chị gửi cho anh thuốc chữa bệnh, một chút thực phẩm là lá đu đủ phơi khô, cua đồng rang khô và nghiền nhỏ. Chị nói mấy tháng trước tiết kiệm được chút tiền định mua quà gửi cho anh thì người bố ốm nặng, phải đi viện nên hết tiền. Tháng vừa rồi cũng tiết kiệm được một chút thì bản thân chị lại phải đi viện. Bác sĩ nói chị phải mổ để cắt u sơ, nhưng chị không đủ tiền để tiến hành phẫu thuật. Mới hôm trước, Y Kurr lại gọi về nhắc chị gửi thuốc và thực phẩm cho anh. Chị kể cho anh nghe chuyện ốm đau của bố, con và bản thân mình. Chị chỉ thấy phía anh im lặng và tiếng thở dài thất vọng. Chị hiểu là anh tuyệt vọng lắm, đã không giúp được gì cho vợ con, gia đình mà còn làm phiền nữa. Nước mắt chị ứa ra, không biết nói sao để an ủi người chồng.

Chị nói tiếp là án của anh còn dài, hai vợ chồng sức khỏe đều đau yếu. Chẳng biết Chúa gọi họ về lúc nào. Đã gần 5 năm rồi chị chưa có cơ hội đi thăm anh. Chị nghĩ có lẽ hai vợ chồng khó có cơ hội gặp lại nhau trên đất này, có thể họ chỉ còn cơ hội gặp lại nhau trên thiên đàng.

Tôi hỏi chị mong ước điều gì? Chị trả lời trong nước mắt là mong được cùng người con đi thăm người chồng, người cha yêu quí của chị và con chị trước khi Chúa gọi chị về.

Chuyến đi Đắc Lắc của chúng tôi có thể nói là THÀNH CÔNG bởi vì nhiều người đã thất bại làm công việc này, chúng tôi đã chứng kiến trực tiếp cuộc sống của những người cựu tù nhân lương tâm và thân nhân của họ. Trong suốt chuyến đi, an ninh địa phương có đi theo chúng tôi, nhưng họ không cản trở. Sau khi chúng tôi rời khỏi các gia đình, thì an ninh địa phương có tới hỏi thăm họ, nhưng không có gì căng thẳng.

 Có thể nói đây là một tiến bộ vượt bậc so với năm 2012. Khi đó tôi, anh trai của anh Phùng Mai và một người cựu tù Ê Đê có giúp đỡ tài chính cho một số gia đình tù nhân lương tâm. An ninh Đắc Lắc đã biết và họ đã tiến hành sách nhiễu, đe dọa, khủng bố những người nhận giúp đỡ và người đi giúp đỡ trong một thời gian dài.

Để kết thúc, cho tôi thay mặt những gia đình cựu tù nhân lương tâm và thân nhân của họ được gửi những lời cảm ơn chân thành tới Quỹ Tù Nhân Lương Tâm và đồng bào Việt Nam hải ngoại đã giúp đỡ trước đó và chuyến đi vừa qua. Chúng tôi mong muốn Quỹ Tù Nhân Lương Tâm và đồng bào hải ngoại tiếp tục hỗ trợ những người Ê Đê vẫn còn trong lao tù.

Hà Nội, ngày 18 tháng 6 năm 2015

Nguyễn Văn Đài (theo Quỹ Tù Nhân Lương Tâm)

__._,_.___

---

Posted by: Dien bien hoa binh